سرگیجه از جمله حالت‌های آزاردهنده است که می‌تواند زندگی فرد را مختل کند. همه ما در طول زندگی خود ممکن است بارها این حالت را تجربه کنیم و احتمالا این مورد برای شما هم آشنا است که احساس کنید همه چیز به دور سرتان می‌چرخد. بعضی افراد به صورت موقتی این مشکل را تجربه می‌کند، در برخی موارد سرگیجه مدت زمان طولانی‌تری اتفاق می‌افتد و زندگی روزمره فرد را با اختلال مواجه می‌کند. در ادامه قصد داریم درباره انواع سرگیجه و دلایل آن صحبت کنیم؛ همچنین روش‌های درمان آن را نیز بررسی خواهیم کرد.
سرگیجه چیست؟
به چرخش دورانی که در سر ایجاد می‌شود، سرگیجه می‌گویند. به عبارت بهتر می‌توان سرگیجه را این‌طور توصیف کنیم که انگار تعادل نداریم و اتاق دور سر ما می‌چرخد. حتی در برخی موارد فردی که این حالت به او دست میدهد، احساس می‌کند نمی‌تواند روی پا خود بایستد. البته سرگیجه به تنهایی یک بیماری نیست و نشانه‌ای از وجود بیماری محسوب می‌شود. هر فردی در هر سن و سال ممکن است این حالت را تجربه کند و گاهی نشان‌دهنده مشکل جدی نیست. اگر این اتفاق بارها برای شما بیفتد و باعث اختلال در زندگی شما شود، باید حتما به دنبال دلایل و درمان آن باشید و به پزشک نیز مراجعه کنید.
سرگیجه چه علائمی دارد؟
همانطور که گفتیم که این مشکل می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری به حساب بیاید و خود به تنهایی بیماری نیست. علائمی که افراد برای سرگیجه خود به پزشک توضیح می‌دهند، اغلب اوقات متفاوت است. برخی از افرادی که سرگیجه دارند شکایت می‌کنند که اجسام دور سر آن‌ها می‌چرخد و بعضی دیگر احساس ضعف یا سبک شدن در سر دارند. اگر بخواهیم به صورت کلی علائم این حالت را ذکر کنیم، شامل موارد زیر می‌شوند:
- حالت تهوع و استفراغ
- عدم تعادل
- از دست دادن توان
- گیجی
- وزوز گوش
- سردرد
- احساس پری در گوش
- حرکت غیرقابل کنترل چشم به سمت دیگر
به این نکته مهم توجه داشته باشید اگر فردی دچار سرگیجه ناگهانی بدون هیچ علت خاص، سرگیجه عصبی همراه با ضعف عضلات و عدم هماهنگی آن‌ها و سرگیجه همراه با ناشنوایی می‌شود سریعا باید به دکتر مراجعه کند. زیرا این علائم هشدار دهنده هستند.
آشنایی با انواع سرگیجه
قبل از بررسی دلایل این اختلال، بهتر است با انواع سرگیجه آشنا شوید. زمانی که شما به علت سرگیجه به پزشک مراجعه می‌کنند، او برای شروع درمان، ابتدا مشکل شما را از بین چهار نوع شایع گیجی بررسی می‌کند. این چهار نوع شامل موارد زیر می‌شوند:
- سرگیجه : شما احساس کاذب حرکت اجسام یا سر خود را دارید.
- عدم تعادل: احساس ناتوانی، بی‌ثباتی، عدم تعادل و تزلزل می‌کنید و بدن شما می‌لرزد.
- پیش سنکوپ: چشمانتان سیاهی می‌رود و احساس می‌کنید به زودی از هوش خواهید رفت.
- سبکی سر: احساس مبهمی دارید که فکر می‌کنید از محیط پیرامون خود جدا شده‌اید.
دلایل سرگیجه
حالا که با علاثم این مشکل آشنا شدیم، بهتر است بررسی علت‌های آن برویم. سرگیجه در افراد می‌تواند به دلایل مختلف ایجاد شود. با این حال چهار علت شایع برای بروز سرگیجه وجود دارد که عبارتند از:
سرگیجه موضعی حمله‌ای خوش‌خیم (BPPV)
این نوع شایع‌ترین علت سرگیجه است و علائمی نظیر گیجی، سرگیجه، عدم ثبات و تهوع همراه است. این حالت معمولاً وقتی رخ میدهد که موقعیت سر ناگهانی تغییر می‌کند. زمانی که شخص دراز کشیده، نشسته یا ناگهانی در رختخواب سرش جابه‌جا شود، احتمالا اتاق دور سر او بچرخد.
بیماری منیر (Meniere)
این حالت اختلالی در گوش میانی است که بر اثر تجمع مایعات در گوش داخلی فرد دچار سرگیجه و کاهش شنوایی می‌شود. از جمله علائم این بیماری می‌توان به وزوز گوش، کاهش شنوایی و احساس پری گوش اشاره کرد که معمولا درمان ندارد. البته می‌توانید از پزشک راهنمایی‌های لازم را برای کنترل علائم خود دریافت کنید.
لابیرنتیت (Labyrinthitis)
گوش داخلی عصب دهلیزی دارد و انتقال اطلاعات مربوط به صدا و حرکت سر به مغز را برعهده دارد. اگر این قسمت از گوش به دلیل عفونت ملتهب شود، به این حالت لابیرنتیت می‌گویند. از جمله نشانه‌های این بیماری می‌توان به کاهش شنوایی، سردرد، گوش درد، وزوز گوش و تغییرات بینایی اشاره کرد.
نوریت وستیبولار
علت دیگری که باعث دوران سر شما می‌شود التهاب عصب دهلیزی در گوش داخلی است که وظیفه دارد اطلاعات مربوط به تعادل را به مغز برساند. این بیماری شبیه لابیرنتیت است، البته با این تفاوت که شنوایی شما کم نمی‌شود و باعث سرگیجه ناگهانی، تاری دید و تهوع می‌شود.
میگرن وستیبولار
یکی دیگر از علت‌های ایجاد این حالت دورانی سر نوعی میگرن است که برخی افراد دچار آن هستند. این میگرن باعث ایجاد سردرد می‌شود و افراد سرگیجه‌های مکرر را نیز تجربه می‌کنند.
کلستئاتوم (Cholesteatoma)
این بیماری نیز به گوش میانی ربط دارد و به علت عفونت‌های مکرر در گوش ایجاد می‌شود. علائم کلستئاتوم کاهش شنوایی، گیج رفتن سر و عدم تعادل است.
این مواردی که نام بردیم مهم‌ترین علت‌هایی بودند که باعث ایجاد سرگیجه می‌شوند، اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به سکته مغزی، استراحت زیاد در تختخواب، جراحی گوش، ضعف عضلانی، ام‌اس و کاهش فشار خون اشاره کرد. در هر صورت برای تشخصی علت اصلی باید به پزشک مراجعه کنیم.
بررسی علت‌های سرگیجه در خواب
گاهی ما با احساس دوران سر و ضعف از خواب بیدار می‌شویم و این اتفاق تکرار می‌شود که احتمالا یک شرایط خاص را نشان میدهد. در ادامه‌های علت سرگیجه در خواب را بررسی می‌کنیم:
- مصرف برخی داروها: داروهای ضد افسردگی، فشارخون، آلرژی، ضد تشنج، آرام‌بخش و داروهای پروستات احتمال دروان سر در خواب را افزایش می‌دهند.
- افت قند خون: یکی از علت‌های مهم دوران سر و بی حالی در خواب، بخصوص در اوایل صبح، افت قند خون است.
- نارسایی قلبی: عدم پمپاژ درست خون به بخش‌های مختلف بدن نیز می‌تواند یکی از علت‌ها باشد که باعث افت فشارخون و در نتیجه سرگیجه بعد از بیدار شدن می‌شود.
- کم آبی بدن: اگر شما در طول روز مایعات به حد کافی ننوشید و میوه و سبزیجات مصرف نکنید، بدن شما دچار کم آبی می‌شود و سرگیجه در خواب اتفاق می‌افتد. سعی کنید چند ساعت قبل از خواب آب کافی بنوشید.
مشاهده همه
روش‌های تشخیص سرگیجه
برای تشخیص این مشکل بهتر است سراغ پزشک متخصص مغز و اعصاب یا دکتر گوش، حلق و بینی بروید. از شما تست می‌گیرند یا آزمایش‌هایی برای شما می‌نویسند که به کمک نتایج آن‌ها می‌توانند علت اصلی تشخیص دهند. از جمله این تست‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تست رانش سر
- تست رومبرگ
- تست دیکس- هالپایک
- اسکن و MRI
چگونگی درمان سرگیجه
با انواع سرگیجه و علت‌های آن آشنا شدیم، اینجا به سراغ درمان آن می‌رویم. برای درمان بیماری‌های که باعث سرگیجه می‌شوند، ابتدا باید علت آن را توسط پزشک و انجام آزمایش و تست‌ها متوجه شوید. در ادامه برخی از رایج‌ترین درمان‌هایی را که برای این مشکل صورت می‌گیرد، برای شما نوشتیم:
- دارو درمانی: اگر به خاطر عفونت باشد بهترین درمان آنتی‌بیوتیک است.
- روش CRP: برای درمان دوران سر موضعی حمله‌ای خوش‌خیم (BPPV) از CRP استفاده می‌کنند.
- جراحی: در شرایط حاد این روش استفاده می‌شود
- توانبخشی دهلیزی: این روش شبیه فیزیوتراپی است که از آن برای درمان اختلال ناشی از مشکل گوش داخلی استفاده می‌کنند.
درمان خانگی سرگیجه
اگر دوران سر شما زیاد تکرار نمی‌شود و یا به بیماری خاصی مربوط نیست، می‌توانید از بعضی روش‌های خانکی کمک بگیرید. در برخی موارد این اختلال به دلیل سبک زندگی‌تان اتفاق می‌افتد و با تغییر شرایط می‌توانید از تکرار آن جلوگیری کنید. از جمله مواردی که می‌توان برای درمان دوران سر در خانه عنوان کرد، عبارتند از:
- کاهش مدت استفاده از گوشی
- داشتن خواب کافی
- نوشیدن آب به مقدار لازم
- تغذیه سالم
- کاهش زمان تماشای تلویزیون
- استفاده از دمنوش اسطوخودوس برای سرگیجه عصبی
۱۰ روش خانگی عالی برای درمان سرگیجه
نتیجه گیری
یکی از اختلال‌های رایج که می‌تواند آزاردهنده باشد، سرگیجه است که به دلایل مختلف اتفاق می‌افتد. در این حالت فرد احساس می‌کند اتاق به دور سر او می‌چرخد. در این مطلب سعی کردیم انواع سرگیجه و دلایل ایجاد آن را بررسی کنیم. در پایان مجدد یادآوری می‌کنیم که اگر دوران سر بارها برای شما اتفاق افتاد، حتما به پزشک مغز و اعصاب یا حلق و بینی مراجعه کنید.